2/2022
Barszcz z uszkami, zupa rybna czy pierogi z kapustą? A może kutia i karp w galarecie. Co tradycyjnie jemy podczas wieczerzy wigilijnej i dlaczego właśnie to? Przyjrzyjmy się, co znajduje się na wigilijnym stole.
Wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdki. Tradycja ta nawiązuje do gwiazdy betlejemskiej, zwiastującej narodziny Jezusa i prowadzącej do niego trzech mędrców ze wschodu. Przed posiłkiem dzielimy się opłatkiem, symbolem chleba, aby chleba nie zabrakło w przyszłym roku. Dawniej gospodarz dawał opłatek również zwierzętom, co miało chronić je przed chorobami. Pod obrus kładziemy sianko – na pamiątkę żłóbka w stajence, który był pierwszym posłaniem małego Jezusa. I… po modlitwie rozpoczynamy ucztę. Dwanaście potraw Dziś nie przywiązuje się już aż takiej wagi do tego, by na stole znalazło się dwanaście potraw. Dawniej liczba potraw była jednak istotna i wcale nie zawsze było ich dwanaście. Wierzono, że to nieparzysta liczba potraw przyniesie domownikom szczęście. Stąd podawano np. jedenaście lub dziewięć dań, w zależności od zamożności domu, w którym przygotowywano wieczerzę wigilijną. Jedenaście potraw znajdowało się zwykle na stole na dworach magnackich, a dziewięć u szlachty, uboższe rodziny spożywały siedem lub mniej dań. Jak pisał Zygmunt Gloger, „ubodzy, aby dopełnić zwyczajem uświęconą ilość potraw, gotują niektórych tylko na skosztowanie, a co trzeba krajać nożem, to przyrządzają zwykle w przeddzień wigilii, ażeby o ile można najmniej używać ostrych narzędzi w dniu uroczystym”. W zamożnych domach natomiast praktykowany był zwyczaj, że oprócz innych potraw, przygotowywało się dwanaście dań rybnych. Dziś mówimy, że tradycyjnie dań powinno być dwanaście – to liczba apostołów, którzy razem z Jezusem zasiadali do ostatniej wieczerzy. 
